COUSAS

DE

LABREGOS

VALOR DOS FERRADOS NOS CONCELLOS DE GALICIA

Abadín

504

Forcarei

500

Pobra do Caramiñal (A)

484

Abegondo

436

Fornelos de Montes

74

Poio

629

Agolada

536

Foz

714

Pol

496

Alfoz

714

Frades

636

Ponteareas

437

Ames

639

Friol

436

Ponte Caldelas

629

Antas de Ulla

604

Gondomar

541

Ponteceso

524

Aranga

436

Grove (O)

629

Pontedeume

548

Arbo

437

Guntín

436

Pontenova (A)

504

Ares

548

Incio (O)

559

Pontes de García Rodríguez (As)

548

Arteixo

444

Irixoa

436

Pontevedra

629

Arzúa

536

Lalín

536

Porriño (O)

497

Baiona

539

Lama (A)

217

Portas

629

Baleira

714

Láncara

629

Porto do Son

480

Baña (A)

528

Laracha (A)

524

Portomarín

671

Barreiros

714

Laxe

524

Quiroga

465

Becerreá

578

Lourenzá

638

Rábade

436

Begonte

525

Lousame

420

Redondela

69

Bergondo

436

Lugo

436

Rianxo

484

Betanzos

436

Malpica de Bergantiños

524

Ribadeo

612

Boimorto

536

Mañón

548

Ribas de Sil

465

Boiro

484

Marín

472/504

Ribeira

484

Boqueixón

639

Mazaricos

424

Ribeira de Piquín

514

Bóveda

489

Meaño

629

Riotorto

504

Brión

500

Meira

514

Ribadumia

629

Bueu

472

Meis

629

Rodeiro

536

Cabana de Bergantiños

524

Melide

536

Rois

424

Cabanas

548

Mesía

603

Sada

436

Caldas de Reis

629

Miño

548

Salvaterra de Miño

437

Camariñas

424

Moaña

472

Samos

559

Cambados

629

Moeche

509

San Sadurniño

509

Cambre

444

Mondariz

432

Santa Comba

528

Campo Lameiro

629

Mondoñedo

612

Santiago de Compostela

639

Cangas

472

Monfero

548

Santiso

536

Cañiza (A)

437

Monforte de Lemos

489

Sanxenxo

629

Capela

548

Monterroso

604

Sarria

629

Carballedo

629

Mos

497

Saviñao (O)

559

Carballo

524

Moraña

648

Silleda

536

Cariño

444

Mugardos

548

Sober

484

Carnota

400

Muras

548

Sobrado

536

Carral

444

Muros

335

Somozas (As)

509

Castro de Rei

629

Muxía

424

Soutomaior

64

Castroverde

496

Narón

509

Taboada

604

Catoira

629

Navia de Suarna

650

Teixeiro

536

Cedeira

509

Neda

509

Teo

639

Cee

436

Negreira

528

Tomiño

629

Cerceda

639

Negueira de Muñiz

507

Toques

536

Cerdido

509

Neves (As)

629

Tordoia

639

Cervantes

553

Nigrán

541

Touro

536

Cervo

725

Nogais (As)

621

Trabada

638

Cesuras

436

Noia

420

Trazo

640

Chantada

629

Oia

402

Triacastela

430

Coirós

436

Oleiros

444

Tui

497

Corcubión

424

Ordes

639

Valadouro (O)

714

Corgo (O)

436

Oroso

639

Valdoviño

509

Coristanco

524

Ortigueira

444

Valga

629

Coruña (A)

444

Ourol

548

Vedra

639

Cospeito

525

Outeiro

436

Vicedo (O)

548

Covelo

264

Outes

396

Vigo

541

Crecente

437

Oza dos Ríos

436

Vilaboa

629

Culleredo

444

Paderne

436

Vilagarcia de Arousa

545

Cuntis

629

Padrón

420

Vilalba

546

Dodro

420

Palas de Rei

604

Vilamaior

548

Dozón

536

Pantón

489

Vilanova de Arousa

629

Dumbría

424

Paradela

559

Vilasantar

536

Enfesta

639

Páramo (O)

559

Vimianzo

424

Estrada (A)

629

Pastoriza (A)

504

Viveiro

548

Fene

548

Pazos de Borbén

74

Xermade

525

Ferrol

509

Pedrafita do Cebreiro

578

Xove

725

Fisterra

424

Pino (O)

536

Zas

424

Folgoso do Courel

436

Pobra do Brollón (A)

465

DOGA

    Resolucións publicadas no Diario Oficial de Galicia sobre axudas e outros temas de interese para os agricultores.

    Danos producidos polo xabarín: Para paliar os danos producidos polo xabarín, os agricultores e gandeiros profesionais que obteñan polo menos un 50% das súas rendas  das actividades agrarias, poden solicitar axudas, sempre que o importe do dano estea comprendido entre un mínimo de 120 euros e un máximo de 1200 euros. Para millo de gran, o importe será de 13 céntimos de euro por metro cadrado. Para máis información hai que ir a Orde do 1 de agosto de 2006 da Consellería de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostible publicada no DOGA o día 12 de marzo de 2004.

    Danos producidos polo lobo: Consultar no DOGA a Orde do 5 de marzo do ano 2004 da CONSELLERÍA DE MEDIO AMBIENTE, publicada o 12 de marzo de 2004. As axudas máximas son as seguintes: cordeiro e cabrito, 30 euros; ovella e cabra, 60 euros; tenreiro de ata 4 meses, 180 euros; tenreiro maior de 4 meses, 315 euros; e vaca, 480 euros.

     Medidas para a prevención de incendios forestais no medio rural: Consultar no DOGA o Decreto 105/2006, do 22 de xuño e outros que vaian saindo posteriormente. No Decreto 105/2006 regúlanse as medidas relacionadas á prevención de incendios forestais, á protección dos asentamentos no medio rural e á regulación de aproveitamentos e repoboacións forestais.

    Para levar a cabo unha queima, tanto agrícola como forestal, hai que contar co correspondente permiso de queima, pero este vai condicionad a que se tomen tódalas medidas pertinentes por parte dos agricultores que fagan a queima para evitar todo risco de propagación do lume que os faga responsables dos danos ocasionados.

    Para facerse co permiso de queima deben dirixirse ó Concello os martes de 13 a 13:30 cando se trate de queimas no monte e cortas de madeira. Cando a queima que se pretende facer sexa en fincas de labradío poden chamar á Xunta de Galicia, concretamente ó teléfono de Información ó gandeiro : 902 112 000 e terán que aportar NIF do propietario e localización da finca onde se vaia a face-la queima.

    Nas repoboacións forestais que se fagan, haberá que deixar unha distancia mínima ás casas, de 50 metros  cando se trate de eucaliptos e de 25 para o resto das especies (50 m cando se trate de industrias ou instalacións perigosas preexistentes). As plantacións que xa existían antes da entrada en vigor do decreto mencionado anteriormente, disporán dun período de cinco anos para adaptarse a citada disposición. As distancias que se mencionan non serán de aplicación en casos de plantacións de pés illados ou setos de especies ornamentais. De todas formas estas distancias poden variar, xa que cada conselleiro fai a súa reforma, mellor será consultar no DOGA ou chamar á Xunta.

    Tamén quedan prohibidas as repoboacións forestais en solo urbano , núcleos rurais, labradíos, cultivos, prados ou pastos. Nas fincas agrícolas, poderánse facer repoboacións con especies frondosas caducifolias pero para iso será preciso solicita-lo cambio de uso das terras agrícolas diante dos organismos correspondentes.

   MUIÑOS DE AUGA

    Os muíños de auga formaron parte da arquitectura popular das parroquias e aldeas por onde pasa algún regato importante capaz de movelos. Xogaron un papel importante dentro da economía familiar o longo de varios séculos. Hai que dicir que a escomezos do século XX había en funcionamento, no Concello de Touro, máis de medio cento de muíños de auga que na actualidade deixaron de moer e, algúns deles, tan só forman parte dos nosos recordos. Algúns foron restaurados recentemente: entre estes están os muíños da Santaia, os da Carballa en Bustelo (Fao), o muíño de Rozas, o muíño de Rilo en Calvos, o de Merés e o de Loxo. A maior parte dos muíños de auga eran de varios veciños e cada un tiña que moer os días ou noites que lle correspondían segundo as “pezas” que tivera. Cada peza daba dereito a moer doce horas, ás veces de día e outras veces de noite. Estas pezas fóronse herdando de pais a fillos ó longo de varios séculos. Os encargados de pica-las pedras do muíño para que moera ben, e de arranxar tamén os outros mecanismos para que todo estivera a punto, eran “os compoñedores” que ó cabo do ano ían de casa en casa recollendo a maquía ou pago en especies (millo, trigo ou centeo). Cada veciño tiña que pagar segundo o número de “pezas” que tivera. Para que se fagan unha idea, este que escribe, neto dun destes compoñedores, o primeiro abrigo feito a medida que tivo cando era cativo, foi cos cartos da venda do gran que se xuntou ese ano. Cando os arranxos do muíño eran de máis envergadura xuntábanse tódolos propietarios que tiñan pezas no muíño para entre todos porlle remedio: reparación do tellado, transporte dunha nova moa ou capa cando a vella estaba gastada ou rota, construcción da canle para a  auga con pedras ou escarbando á man un tronco dun carballo ben feito, e outros traballos.

 PARTES DUN MUIÑO DE AUGA

FUNCIONAMENTO DUN MUIÑO DE AUGA

    O encargado de facer mover a moa ou capa do muíño era o rodicio que tiña unha especie de aspas colocadas circularmente sobre as que batía con forza a auga que baixaba pola canle. Esta era de pedra ou de madeira. O rodicio estaba colocado encima da mesa que era unha travesa ou pao de madeira resistente á humidade e podíase subir ou baixar dende o interior do muíño, metendo cuñas de madeira debaixo da cruz da que baixaba un pao vertical que iba enganchado cun torno dun lado da mesa e  levantando este, levantábase tamén o rodicio e a capa. O rodicio tiña un eixo de madeira na parte inferior, e de ferro na parte superiorque se chamaba o veo. O veo xiraba dentro da buxa que era un tronco furado de madeira de ameneiro que iba ben encaixado na boca do pé do muíño para que non caera o gran para o río. Incrustada no eixo iba a segorella que era o ferro que encaixaba na capa facendoa xirar. O rodicio xiraba sobre uns "rodamentos" que xeralmente estaban compostos por dúas pedras duras de cuarzo, unha grande, que se chamaba a ra, iba fixada sobre a mesa e había que picarlle un pequeno oco no medio sobre o que xiraba o ovo, outra pedra máis pequena en forma  de ovo que se fixaba nun pequeno oco que levaba o rodicio na parte inferior. Para regular a velocidade do muíño había outro mecanismo que cerraba o paso da auga da canle deixando pasar máis ou menos cantidade. Para que a fariña saira máis ou menos munda había que regular en altura a capa ou moa.

      En moitos lugares os muíños tamén xogaron un papel importante nas relacións sociais entre as persoas de tódalas idades. O trouleo do muíño ten sido testemuña de cantigas, contos de bruxas, lobos e trasnos, de amoríos e incluso de violacións das que naceron fillos non desexados. Por iso decían os vellos que había que abrazarse á cruz do muíño para protexerse dos medos e dos perigos.

ENLACES WEB

    FEIRAS E MERCADOS DE GALICIA

    Vaian á seguinte páxina web:  https://www.feriasdegalicia.info/index.php

    FESTAS GASTRONÓMICAS DE GALICIA

    Vaian á seguinte páxina web:  https://www.galinor.es/galeria/fiestas_g.html

    https://www.revistaiberica.com/fiestas/galicia/interes_turistico.htm

https://www.galiciaenfiestas.com/gastronomicas.htm

    RESIDENCIAS TERCEIRA IDADE

    Vaian á seguinte páxina web:  https://www.xunta.es/conselle/fm/dxmaior/maiores/docs/GUIA%20DE%20EQUIPAMIENTOS.pdf

 OUTROS ENLACES WEB

ALGUNHAS RECEITAS DE COCIÑA TÍPICAS DA ZONA

 

PAPAS DE ARROZ

CALLOS A GALEGA

CASTAÑAS COCIDAS

CHÍCHAROS CON XAMÓN 

CHULAS OU TORTILLA DE PAN

CHURRASCO

EMPANADA DE BACALLAO

EMPANADA DE RAXO

ENSALADILLA

FIDEOS CON AMEIXAS

FIDEOS CON CARNE

FABADA

FÍGADO ENCEBOLADO

FILLOAS CON RIXÓNS

FILLOAS DE LEITE

FLAN DE OVO

LACÓN CON GRELOS

ORELLAS DO ENTROIDO

POLBO Á FEIRA

QUEIMADA

ESCONXURO DA QUEIMADA

TROITAS Ó FORNO

XUDÍAS CON XAMÓN

ZORZA

ARROZ CON POLO

          PAPAS DE ARROZ

         Poñemos ó lume un litro de leite enteira coa corteza dun limón sen a parte branca, e unha rama de canela. Cando o leite empece a ferver, incorpóranse 100 gramos de arroz e reméxese continuamente, logo bótaselle azucre (100 gramos e séguese a remexer ata que o arroz estea cocido, déixase enfrear e sérvese botándolle por encima canela en po. Tamén se pode queimar por arriba cun ferro ben quente.

         CALLOS A GALEGA

         Limpamos ben os callos (un quilo) con limón e vinagre. Cortámolos en cachiños e botámolos  nunha pota con auga xunto con dúas mans de tenreira tamén limpas e cortadas en anacos, dáselle unha primeira fervedura a estes ingredientes. Escórrense e póñense noutra auga limpa con sal e medio quilo de garavanzos que estaban en remollo dende o día anterior (unhas 12 horas). Antes de que se acaben de cocer, bótanselle 2 chourizos cortados de forma circular. Cando estea todo ben cocido faise na tixola un refrito con aceite, 4 ou 5 dentes de allo picados, outros tantos cominos, unha cebola tamén ben picada, unha cullerada de pemento doce (ou tamén algún do picante, segundo gustos) e cando xa está a cebola frita espésase a salsa con fariña ou esmagando uns poucos garavanzos cocidos. Finalmente bótase na pota dos callos, mestúrase todo e sérvese.

         CASTAÑAS COCIDAS

         Quítaselle a pel de fora a unhas poucas castañas que non estean moi verdes, bótanse en auga con abundante sal e unha manda de herbas de anís (fiúncho). Déixanse cocer, escórrense e están listas para comer.

        CHÍCHAROS CON XAMÓN

         Primeiro cócense os chícharos. Para iso ponse auga nunha pota e cando rompe a ferver bótanse os chícharos, cando volve a ferver de novo, xa están os chícharos case cocidos. Escórrense os chícharos e resérvanse. Logo faise un refrito con dentes de allo ben picados, cando estes están dourados, engádenselle taquiños de xamón dependendo da cantidade de chícharos e das calorías que se lle queiran meter ó corpo. Finalmente xúntanse cos chícharos, mestúrase todo e listo para servir.

        CHULAS OU TORTILLA DE PAN

         Cóllese pan do día anterior desfacéndoo ben en migas moi finas. Bátense ovos (un por cada 50 gramos de pan) e xúntanse coas migas de pan, esmagando o pan e deixase un pouco para que se empape todo. Logo bótase na tixola con aceite e faise en forma de tortilla ou de chulas. Finalmente colócanse as chulas ou a tortilla encima dun papel absorbente para eliminar o exceso de aceite, bótaselle azucre por encima e listo. 

        CHURRASCO

Primeiro débese adoba-la costela de porco ou de vaca, con perexil, dentes de allo ben picadiños, aceite, sal,viño branco e vinagre. Déixase a carne en adobo durante unha ou dúas horas, prepáranse as brasas e colócase na parrela ata que estea no seu punto. Tamén se pode facer no forno se non se dispón do sitio apropiado para facer lume.

        EMPANADA DE BACALLAO

         Primeiramente temos que ter ben desalgado o bacallao. Logo preparamos o recheo fritindo 3 cebolas e tres pementos cortados en anaquiños para un quilo de bacallao ben desfeito. Para face-la masa collemos un cuarto de quilo de fariña, 100 cc de auga morna, 100 cc de leite morno, 100 cc de aceite (podemos empregar o que sobre de face-la fritura do recheo), un taquiño de 30 gramos de lévedo de panadeiro e sal. Logo mesturamos todo, se vemos que queda demasiado espeso engadímoslle un pouco máis de auga morna, amasamos ben e deixamos repousar 45 minutos. Despois cortamos a masa en dous anacos e estarricámola por separado cun rolo de cociña. A continuación engráxase a bandexa do forno, colócase unha parte da masa cubrindo toda a bandexa, esténdese o recheo e colócase por encima a outra parte da masa unindo ben todo arredor. Para que respire a empanada faise con masa un pequeno anelo que se coloca arredor dun pequeno respiro que se fai no centro da empanada, na capa superior. Para que quede máis brillante, batemos dous ovos que se estenden cun pincel por arriba da masa. Enfornamos a 180º durante aproximadamente media hora.

        EMPANADA DE RAXO

         Pódese facer dun xeito moi semellante á empanada de bacallao, pero fritindo con cebola e pemento, anaquiños de raxo que previamente tiñamos en adobo e engadindo á fritura unha cullerada de pemento doce. Para face-la masa podemos prescindir do leite morno e engadirlle un pouco máis de auga morna.

        ENSALADILLA

         Cocemos dúas cenorias e catro patacas cortadas en cubiños e tres ovos. Cando está todo cocido, escórrense, deixase enfrear. Colócase todo nun recipiente, engádeselle unha lata de chícharos (tamén se poden cocer se son frescos), unhas cantas olivas picadas e unha lata mediana (150 gramos) de atún en conserva. Finalmente cubrimos tódolos ingredientes con salsa mahonesa e tamén se pode adornar por arriba con olivas, tiras de cenoria ou con espárragos.

        FIDEOS CON AMEIXAS

         Poñemos ó lume unha cazola con auga, unha folla de loureiro e medio quilo de ameixas ben limpas. Cando abran escórrense nun recipiente pero reservamos tanto as ameixas coas cunchas, como a auga que se empregou. Logo nunha tixola poñemos a fritir unha cebola e tres dentes de allo todo moi picadiño, engadimos catro tomates, sal e deixamos que se faga ben o sofrito. Logo engadimos a auga de abri-las ameixas e deixamos que ferva, entonces engadimos un cuarto de quilo de fideos e cando xa están case cocidos engádenselle as ameixas e un pouco de colorante, deixando que acaben de cocer. 

        FIDEOS CON CARNE

         Primeiro sofritimos en aceite un pemento vermello e retirámolo do aceite reservándoo. Logo collemos un cuarto de quilo de carne de tenreira (tamén pode valer de porco, polo, ...) que estaba adobada con allo e perexil picados, con sal e con aceite, e  picámola en anaquiños. Metémola no aceite de friti-los pementos ata que se dore, engadimos a cebola ata que se poña branda, logo dous ou tres tomates sen pel (poden ser conxelados), unha culleriña de azucre para quitarlle-la acidez ós tomates, medio vaso de viño branco e deixamos facer todo. Finalmente botamos fideos gordos (200 gramos), engadimos auga ou caldo de carne, algún colorante, comprobamos se está ben de sal e antes de que estean os fideos cocidos mesturámoslle os cachiños de pemento que tiñamos reservados. Se queremos que estea aínda máis saboroso engadímoslle tamén un chourizo caseiro cortado en miguiñas.

        FABADA

        Para facer unha boa fabada debemos empregar fabas asturianas, pois teñen mellor sabor. Primeiramente picamos unha cebola e fritímola en aceite, logo engadímoslle un chourizo cortados en rodiñas e deixámolo fritir tamén. Despois engadimos un anaco de “panceta” cortada en cachiños, un anaquiño de morcilla e as fabas que estaban en remollo dende o día anterior. Cubrimos todo con auga, un chorriño de viño branco, sal e deixamos que se coza ata que as fabas estean no seu punto. Antes de servir podemos retira-lo anaco de morcilla para a xente que non lle guste.

        FÍGADO ENCEBOLADO

        Cortamos en anaquiños medio quilo de fígado, mellor se é de tenreira. Pásamo-los anacos por fariña e sacudímolos para que non leven demasiada. Collemos dúas ou tres cebolas e picámolas para fritilas en aceite. Cando as cebolas estean pasadas, engádeselle o fígado ata que se doure. Entonces bótaselle un vaso de viño branco, sal e déixase ata que estea tenro para servir.

        FILLOAS CON RIXÓNS

        Prepárase o almoado como de costume, con auga morna, sal, algo de lévedo e fariña. Tamén se lle pode engadir algún ovo. Reméxese todo ata que quede unha mestura suave e algo máis espesa do normal. Déixase repousar un pouco e logo quéntase o filloeiro ou a tixola, úntase con touciño e bótase unha capa de almoado estendéndoa co rodo, rapidamente, antes de que se faga demasiado, vanse insertando na masa os rixóns fríos. Despois dáselle a volta á filloa e cando estea ben pasada, quítase e enrólase para que no caian os rixóns. Hai que comelas quentes, de frías perden sabor.

        FILLOAS DE LEITE

        Mestúranse 300 ml de leite, 300 ml de auga morna, catro ou cinco ovos e un pouco de sal. Vaise remexendo e engadindo fariña ata deixar un almoado semilíquido e suave, sen grumos. Déixase repousar un pouco e logo quéntase o filloeiro ou a tixola, úntase con touciño e esténdese o almoado. Cando se desprenda dáselle a volta para que se faga polo outro lado. Quítase do filloeiro, císcaselle un pouco de azucre por enriba e bon probeito.

        FLAN DE OVO

        Colocamos nun recipiente tres cuartos de litro de leite enteira, un pao de canela, tres culleradas de azucre e deixamos ferver sen que se queime. Por outra banda batemos seis ovos con un cuarto de quilo de azucre e sen deixar de remexer imos engadindo o leite fervido. Botamos esta mestura nos moldes previamente acarameladas e póñense ó baño maría ata que o flan estea callado (sobre 45 minutos).

        LACÓN CON GRELOS

         Precisamos un quilo de lacón, cinco chourizos, cinco patacas grandes e dúas mancheas de grelos de nabo. Primeiro desalgamos o lacón deixándoo en auga dende a noite anterior, poñémolo a cocer e cando está case cocido engadimos os chourizos e os grelos. Por último, cando os grelos están medio cocidos, botamos as patacas. Servimos todo nunha bandexa cando as patacas están cocidas, cortando o lacón en lescas.

        ORELLAS DO ENTROIDO

        Precisamos medio quilo de fariña, un vaso de leite, 50 gramos de manteiga fundida ou de aceite, 100 gramos de azucre, tres ovos, un chorro de anís e a raiadura dun limón ou unhas gotas de extracto de limón.

Primeiramente collemos dous ovos e separamos as xemas das claras, batendo estas a punto de neve e reservándoas. O outro ovo xuntámolo co resto dos ingredientes e mesturamos todo, logo engadimos as claras montadas e pasamos a masa a unha superficie enfariñada. Cando estea ben traballada deixámola repousar unha hora, logo estírase cun rolo de cociña, córtase en cachos, dámoslle a forma desexada e fritímolas en aceite quente. Cando están fritidas colocámolas nunha bandexa e botámoslle azucre por encima.

        POLBO Á FEIRA

        Precisamos polbo conxelado, aceite, sal groso, pemento doce, picante ou unha mestura dos dous, segundo gustos.

Poñemos auga abundante nunha pota grande (se é de cobre mellor) ata que ferva. Logo collemos o polbo pola cabeza e metémolo na auga tres veces volvéndoo a quitar para que non esfole. Déixase na auga e deixámolo cocer aproximadamente media hora, depende do tamaño do polbo. A continuación quitase do lume, déixase repousar un pouco, escórrese, córtase en cachiños cunhas tesoiras e alíñase con sal groso, aceite e pemento. Ten mellor sabor si se serve nun prato de madeira acompañado dun bo viño tinto e pan do país.

        QUEIMADA

        Precisamos dun litro de augardente, 150 gramos de azucre, mondas de limón e uns grans de café se nos gusta con sabor a café. Botamos tódolos ingredientes nun cacharro de barro, collemos un cullerón con azucre e augardente e poñémoslle o lume, logo achegamos o cullerón ó resto da augardente para que prenda todo, seguimos remexendo co cullerón, levantándoo arriba e deixando caer o líquido para que siga ardendo ata que se reduza todo a metade. Canto máis se queime menos alcohol terá. De paso que se remexe podemos recitar con voz ronca o seguinte “esconxuro da queimada”.

        ESCONXURO DA QUEIMADA

Mouchos, coruxas, sapos e bruxas.
Demos, trasgos e diaños, espritos das nevoadas veigas.
Corvos, pintigas e meigas, feitizos das manciñeiras.
Podres cañotas furadas, fogar dos vermes e alimañas.
Lume das Santas Compañas, mal de ollo, negros meigallos, cheiro de mortos, tronos e raios.
Oubeo do can, pregón da morte ; fuciño do sátiro e pé de coello.
Pecadora língua de mala muller casada cun home vello.
Averno de Satán e Belcebú, lume dos cadavres ardentes, corpos mutilados dos indecentes,

peidos dos infernales cús, muxido da mar embravescida.
Barriga inútil da muller solteira, falar dos gatos que andan a xaneira, guedella porca de cabra mal parida.
Con este fol levantarei as chamas deste lume que asemella as do Inferno,

e fuxirán as bruxas a cabalo das súas escobas, índose bañar na praia das areas gordas.
¡Oíde, oíde ! os ruxidos que dan as que non poden deixar de queimarse na aguardente quedando así purificadas.
E cando este brevaxe baixe polas nosas gorxas, quedaremos libres dos males da nosa ialma e de todo embruxamento.
Forzas do ar, terra, mar e lume, a vos fago esta chamada : si é verdade que tendes mais poder ca humana xente, eiquí e agora, facede cos espritos dos amigos que están fora, participen con nós desta Queimada.

        TROITAS Ó FORNO

        Facemos un sofrito con aceite e cebola, botamos a metade deste sofrito na bandexa do forno, logo colocamos unha capa de patacas cortadas en rodas como se fora para tortilla, encima das patacas colocamos as troitas cunha lesca de touciño dentro da barriga, botámoslle sal e por encima o resto do sofrito. Colocamos a bandexa no medio do forno ben quente ata que coza todo, pero sen que se queimen as troitas.

        XUDÍAS CON XAMÓN

        Cócense cinco patacas grandes cunha cebola e un quilo de xudías verdes. Cando están cocidas, escórrense. Logo engádeselle un refrito feito con aceite, tres dentes de allo ben cortados e o xamón cortado en taquiños.

        ZORZA

        Collemos medio quilo de carne de lombo de porco e picámola en cachiños, engadímoslle seis dentes de allo ben picadiños, sal, pemento doce, algo de picante e medio vaso de auga. Remexemos todo ben e deixámola así un ou dous días. Logo fritímola en aceite ben quente e lista para comer con pan ou con patacas tamén fritidas.

        ARROZ CON POLO

        Frítese en aceite unha cebola, dous dentes de allo ben picadiños e un pemento picado. Engádeselle unha peituga de polo cortada en cachiños. Cando está a carne dourada bótase no sofrito unha cunca de arroz e refógase. Temos preparadas dúas cuncas e media de auga quente e mesturamos todo ata que se faga lentamente sen que se pegue o arroz. Logo de cocido déixase que repouse e sérvese. Cando o arroz se fai nunha cacerola destapada hai que engadirlle máis cantidade de auga debido a maior evaporación.